تابش خیره کننده نور عاملی است که می تواند نه تنها آزاردهنده باشد، بلکه هنگام انجام هر فعالیتی، به خصوص در محل کار، حواس را پرت کند. به همین دلیل است که ما به طور مداوم از تابش خیره کننده به عنوان چیزی یاد می کنیم که باید به هر قیمتی از آن اجتناب کرد. اینجاست که دانستن اینکه مفهوم خیرگی نور چیست و برای روشنایی فضایی که طراحی می کنید چه معنایی دارد، اهمیت پیدا می کند. میزان آسایش و راحتی بصری در زیر نور به دست آمده در فضا ارتباط نزدیکی با این شاخص دارد. بنابراین ما در این مقاله به شما می گوییم UGR در یک چراغ روشنایی چیست و چگونه می تواند بر نورپردازی شما تأثیر بگذارد، با ما همراه باشید!
فهرست محتوا
مفهوم خیرگی نور در نورپردازی چیست؟
اگر می خواهید در نورپردازی یشترین بهره را از پروژه طراحی داخلی خود ببرید، بسیار مهم است که از خطاهای خاصی مانند خیرگی اجتناب کنید و برای آن لازم است بدانید خیرگی چیست؟ خیرگی یا Glare موقعیتی است که در هنگام نگاه کردن چشم انسان به منبع روشنایی دچار آسیب و حواس پرتی می شود. خیرگی نور بر اساس آسیب به چشم انسان به دو دسته تقسیم می شود:
سطح ناراحت کننده
سطح ناراحتی، که بسیاری از افراد آن را تجربه کرده‌اند، هنگامی رخ می‌دهد که دید انسان هنگام خیره شدن به یک منبع نور قوی کاهش می‌یابد و به طور ناخودآگاه به سمت دیگری نگاه می‌کند. این حالت زمانی رخ می‌دهد که چشم شما به یک منبع نور شدید، مانند خورشید یا نورافکن‌ها، نگاه می‌کند قبل از اینکه بتوانید به جایی دیگر نگاه کنید. در این سطح، فرد به سختی می‌تواند موضوع مورد نظرش را ببیند و تمایل به محافظت از چشمان خود پیدا می‌کند؛ مانند زمانی که از دست خود برای سایه‌بانی در برابر نور استفاده می‌کنید.
سطح ازکارافتادگی یا آزار دهنده
در این سطح، دید انسان به طور موقت مختل می‌شود، اما این اختلال زمانی محسوس می‌گردد که به جایی غیر از منبع نور نگاه کنید. به عنوان مثال، هنگامی که نور یک لامپ بر روی صفحه نمایش لپ‌تاپ شما تابیده و شما قادر به خواندن نوشته‌های روی صفحه نیستید. یا در هنگام رانندگی شبانه که راننده مقابل از نوربالا استفاده می‌کند و شما نمی‌توانید به درستی جاده را ببینید.
فاکتور UGR چیست؟
UGR نسبت تابش یکپارچه است و مقداری است که میزان تابش نور تولید شده توسط یک لامپ را به چشم انسان می سنجد. با توجه به توصیه های مقررات اروپایی EN 12464-1، برای فضاهای اداری، مقادیر UGR ≤19 توصیه می شود تا از محیط بصری راحت اطمینان حاصل شود. به طور کلی، محیط های با UGR> 28، شیوه های بد در نظر گرفته می شوند. و در مواردی که UGR کمتر از 16 باشد، خیرگی در نظر گرفته نمی شود.
UGR دقیقاً یک ویژگی چراغ نیست، بلکه UGR مقداری است که در اتاقی با بازتاب 20٪ روی زمین و 50٪ روی دیوارها وجود دارد و 70 درصد روی سقف. این بدان معنی است که این مقدار می تواند در اتاق هایی با ویژگی های مختلف از هم متفاوت باشد. همانطور که قبلاً اشاره کردیم، برای درک اینکه UGR در یک چراغ روشنایی چیست، لازم است عوامل دیگری را که بر آن تأثیر می‌گذارند در نظر بگیریم:
- شکل و اندازه فضا.
- درجه بازتاب یا روشنایی سطوح دیوار، سقف و کف
- نوع لامپ
- توزیع لامپ ها در فضا
مقدار UGR چگونه محاسبه می‌شود؟
UGR اندازه گیری تابش خیره کننده در یک فضای معین است؛ با معادله زیر که توسط CIE (کمیسیون بین المللی روشنایی) تعریف شده است، محاسبه می شود.
این معادله اساساً لگاریتم تابش خیره کننده همه لامپ های مرئی است، تقسیم بر روشنایی اطراف، Lb، که در آن L روشنایی هر منبع نور، w زاویه جامد منبع نور همانطور که از ناظر دیده می شود و pn است. شاخص موقعیت گوث است که به فاصله دید ناظر تا هر منبع بستگی دارد.
چگونه می توان خیرگی را کاهش داد؟
یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش خیرگی یا Glare، طراحی سقف‌های بلند در مکان‌های تجاری است. استفاده از این سقف‌ها به همراه چراغ‌های توکار، بهترین راه‌حل برای پنهان کردن منبع نور و در عین حال روشن کردن فضا است. همچنین، استفاده از چراغ‌های ریلی که امکان روشن کردن یک المان خاص در فضا را فراهم می‌کنند. در صورتی که طراحی رفلکتور آنها به درستی انجام شده باشد، باعث هدایت کامل نور به سمت المان هدف شده و از ایجاد خیرگی جلوگیری می‌کند. همانطور که اشاره کردیم عوامل متعددی وجود دارد که باید در نظر گرفته شود، اما می توان برای کاهش خیرگی تابش نور نیز اقدامات دیگری انجام داد، مانند:
- میزان خیرگی در استفاده از چراغ‌های COB، در صورت طراحی درست، کمتر از چراغ‌های SMD است.
- استفاده از تجهیزات روشنایی باکیفیت و با پوشش ضد خیرگی، این محصولات در بازار ایران توسط شرکت یزدنور با ضمانت 3 ساله ارائه می‌شوند.
- از نصب صحیح چراغ‌ها در محل مناسب مطمئن شوید.
- از نورهای مخفی و چراغ‌های توکار استفاده کنید. در این چراغ‌ها، منبع نور از دید پنهان است و در عین حال، روشنایی مورد نیاز محیط بدون ایجاد خیرگی فراهم می‌شود.
- به خاطر داشته باشید که نور خورشید نیز هنگام تابش مستقیم می‌تواند موجب ایجاد خیرگی شود. این تابش ممکن است از پشت پنجره صورت گیرد اما همچنان تاثیر زیادی بر کاهش خیرگی نخواهد داشت.
- از دیفیوزرهای منشوری برای لامپ ها استفاده کنید.
- ایجاد روشنایی یکنواخت در سطح مورد نظر مفهوم خیرگی نور
