همه شما تا به حال با سوال هایی از شدت روشنایی چیست و پخش شدن نور روبرو شده اید. الان وقت این رسیده است که ببینید هر منبع نوری مثل لامپ چقدر روشنایی دارد و حساب کنید که برای یک اتاق به چه نوع نور مناسبی نیاز دارید و نور آن به چه جهاتی می رود؟ با ما در این مقاله همراه باشید تا یکبار برای همیشه مفهوم شدت روشنایی را به زبان ساده درک کنید:
فهرست محتوا
شدت روشنایی چیست؟
میزان شار نوری منتشر شده از یک منبع روشنایی بر واحد سطح را شدت روشنایی گویند و آن را با نماد E نشان می دهند. واحد شدت روشنایی (یکای شدت روشنایی) در یکای اس آی لوکس ( lx ) است و در دیگر دستگاه های استاندارد با فُت ( Phot ) بیان می شود که معادل 10000 لوکس است. در واقع شدت روشنایی همان مقدار نوری است که به واحد سطح می رسد. شدت روشنایی فاکتوری مهم است که نمیتوان با چشم اندازه گرفت ولی معمول ترین ملاک در طراحی‌های نوری است. از معیار های مهم در محاسبات روشنایی و طراحی، روشنایی یا لوکس می‌باشد.
مقایسهٔ استاندارد شدت روشنایی در ایران و آمریکا
| محل | استاندارد کمیته ملی روشنایی ایران | استاندارد جامعه مهندسان روشنایی آمریکا | |
|---|---|---|---|
| کمینه | پیشنهادی | ||
| محل‌های مسکونی | |||
| اتاق نشیمن و پذیرایی | 70 | 200 | 160 |
| اتاق مطالعه (نوشتن و خواندن کتاب و مجله و روزنامه) | 150 | 500 | 320 |
| آشپزخانه (ظرفشویی، اجاق و میز کار) | 100 | 200 | 540 |
| روشنایی عمومی اتاق خواب | 50 | 100 | |
| روشنایی عمومی حمام | 50 | 100 | |
| آئینهٔ حمام (برای اصلاح صورت) | 200 | 500 | |
| پله‌کان | 100 | 150 | |
| راهرو، سرسرا و آسانسور | 50 | 150 | |
| دفاتر و محل‌های اداری | |||
| تمام کارهای عمومی | 200 | 500 | 1600 |
| ماشین‌نویسی و محل دیکته‌کردن | 300 | 600 | 750 |
| حسابداری و ماشین‌های حساب و اندیکاتورنویسی | 300 | 600 | 1600 |
| بایگانی | 100 | 300 | 750 |
| اتاق نقشه‌کشی | 500 | 1000 | 1900 |
| اتاق کنفرانس | 200 | 500 | 1100 |
| اتاق انتظار و اطلاعات | 100 | 500 | |
| پلکان | 100 | 150 | |
روش محاسبه شدت روشنایی چیست
فرمول شدت روشنایی به این صورت است : E = dΦ / dA که در آن E برابر شدت روشنایی، dΦ آهنگ شار نوری و dA آهنگ تغییر سطح است که در واقع شدت روشنایی دقیق همین فرمول است که در عمل محاسبه ی آن مشکل است. هنگامی که منبع روشنایی و مساحت سطح نسبت به یکدیگر بی نهایت نباشند، می توان فرمول زیر را به جای فرمول اول جایگزین کرد که قابل محاسبه است: E = Φ / A که در آن E شدت روشنایی است بر حسب لوکس، A مساحت سطح است بر حسب متر مربع و Φ شار نوری است بر حسب لومن.
برای بدست آوردن میزان شدت روشنایی یک محیط در عمل، از دستگاهی به نام لوکس متر استفاده می شود . در زیر تصویر لوکس متر آورده شده است.
تفاوت لوکس و لومن چیست
- لومن واحد اندازه گیری مقدار نور یک منبع نوری است.
- یک لوکس شدت نور، معادل یک لومن نور استکه به یک متر مربع از سطح می تابد.
پس اگر 1000 لومن نور بر روی یک متر مربع تابیده شود شدت روشنایی 1000 لوکس به دست می آید و اگر همان 1000 لومن بر روی 10 متر مربع تابیده شود شدت روشنایی آن 100 لوکس می باشد.
